Laatste nieuws over Hoogrisico Honden wetgeving: analyse van het rapport van Bureau Beke

Deze diversiteit aan bronnen helpt voorkomen dat de lacunen van de ene bron het gehele rapport beïnvloeden.

Kortom een breed onderzoek en een kwalitatieve analyse van recente, relevante data; maar een die, vooral op gebied van gedragsgenetica, als iets te alarmerend overkomt. Het ontbreekt ook aan grootschalige statistische analyse.

Het biedt leesbare samenvattingen van de stand van (Nederlandse) zaken op gebied van hondengevechten, wetgeving, en andere relevante zaken.

Wetenschappelijke bronnen

Incidenten per ras

(van pagina 38 in het rapport)

Het valt op dat Staffordshire bull terriërs (en kruisingen!) het eerste ras zijn, gevolgd door herdershonden en dan Pitbulls. Het gaat om 100+ incidenten voor Staffs (en kruisingen) versus ongeveer 50 voor herdershonden en voor pitbulls, respectief. Een enorm verschil, dus.

Als je Staffs, hun kruisingen, en pitbulls samenvoegt, heb je dan ongeveer 150 bijtincidenten in 1 jaar, in vergelijking met 55 voor herders.

Rottweilers zijn ook vertegenwoordigd met ‘slechts’ 13 incidenten. Andere rassen (met 10 of minder incidenten per jaar) zijn Bull mastiffs, Husky’s, Cane Corso’s, American Bully’s, Rhodesian Ridgebacks en Golden Retrievers.

Bij politieberichten, in tegenstelling tot persberichten, ontstaan er minder twijfels over ras identificatie aangezien de eigenaar betrokken is bij de procedure en het ras van zijn hond (laten we hopen) wel kent.

Een ander punt voor aandacht is dat ‘herders’ en ‘Staffordshire bull terriërs en kruisingen’ een verzameling van rassen zijn. Terwijl ze worden vergeleken met individuele rassen zoals de Husky en de Cane Corso. Mocht je alle Retrievers echter in 1 groep willen verenigen, dan zouden ze nog niet hoog gerangschikt.

Cijfers uit politie meldingen houden geen rekening met de totale populatie van de betrokken rassen. Staffies en herders zijn populaire rassen, dus je zou verwachten dat ze vaker dan een, b.v., Grand Basset Griffon Vendéen verschijnen. Dit wordt ook benoemd in het rapport: “Bij gebrek aan volledige registraties over het totale aantal honden naar soort in Nederland is het echter lastig om rassen onderling te vergelijken en getalsmatige verhoudingen te bepalen (naar de mate van voorkomen).” Echter kan er toch (voorzichtig) geconcludeerd worden dat Staffs gemiddeld wel vaker betrokken zijn bij gerapporteerde bijtincidenten, omdat ze, naar inschatting, 6% van de totale hondenpopulatie vormen (en voor 40% aan gerapporteerd bijtincidenten bijdragen, zie tabel op p. 38).

Nogmaals wordt hierin helaas weer geen onderscheid gemaakt tussen menselijke slachtoffers en honden slachtoffers.

Wat ook opvalt is dat herdershonden niet in de HR-honden lijst zijn opgenomen. Verder bestaat deze lijst officieel niet, omdat het destijds als tijdelijke voorstel is aangekondigd. Een lijst die toch overal wordt geciteerd als geldige bron.

Verder zijn de cijfers uit de politie tabel niet statistisch significant omdat het een kleine steekproef betreft. Uit zulke cijfers (ong. 400 incidenten uit een populatie van 2+ millioenen honden) kan er geen geldige conclusie worden getrokken.

Politiegetallen zijn ook beïnvloed door de angst van het publiek voor HR-honden, wat de bereidheid vergroot tot het maken van een melding in vergelijking met andere rassen.

Kortom kan je dus weinig concluderen uit deze cijfers en we [OhMyDog hondenkennis centrum] vresen dat ze in de media uit context geciteerd zullen worden, wat nog meer angst zou zaaien.

Slachtoffers

Op pagina 43 verschijnt een tabel met slachtoffers. Hieruit blijkt dat 3/4 van de slachtoffers dieren zijn. Denk aan katten en schapen, maar ook andere honden. In 50% van alle gemelde incidenten was een andere hond het slachtoffer. In ongeveer 1/5 van bijtincidenten was een derde partij het slachtoffer (niet de eigenaar zelf,). Eigenaaren werden bij maar 3% van de incidenten gebeten – maar zie eerdere opmerking over het waarschijnlijk hoge aantal ongerapporteerde incidenten in de huiselijke kring.

HR-honden houders uit politierapporten

De houders van HR-honden die betrokken werden in een gemeld bijtincident bleken geen hogere kans op een strafblad te hebben, in vergelijking met houders van niet HR-honden in dezelfde tabel. Echter was dit ook statistisch niet significant gezien de kleine steekproef.

Dit spreekt andere studies tegen waaruit dit wel naar voren komt (vergrootte kans op en strafblad) [OhMyDog toevoeging].

Ook uit de politie interviews voor bijtincidenten blijkt er vaak sprake te zijn van een eigenaar met de eerder genoemde psychosociale problemen.

Op de vraag “Waarom heb je voor deze hond gekozen” die tijdens de interviews werd gesteld, werden vaak problematische antwoorden gegeven:

1. De hond als status symbool,
2. Een hond laten fokken voor het geld,
3. Het ras mooi vinden, zonder bewust te zijn van raseigenschappen.

Op het laatste punt hopen we als kenniscentrum [OhMyDog] een invloed te kunnen hebben. We zijn grote voorstanders van een pre-aanschaf cursus waarin we impulsieve aankoop of een raskeus voor de verkeerde redenen bespreekbaar kunnen maken.

Antecedenten uit politie rapporten: veel recidive

Het blijkt dat in bijna 1/2 van de gemelde incidenten de eigenaar al eerder betrokken was bij vergelijkbare omstandigheden – niet per se met dezelfde hond. Hier kan (voorzichtig) sprake zijn van onverantwoord houderschap. Dit punt is kern in het debat over hoe genetisch bepaald de problematiek is.

Op p. 48 kan je een ingrijpend verhaal lezen over een Mechelse herder en zijn eigenaar. Dit vinden we [OhMyDog hondenkenniscentrum] een triest en helaas typisch verhaal waarin talloze bijna ongelukken hebben plaatsgevonden en een gehele buurt werd geterroriseerd.

“Een van de politieregistraties laat een aaneenschakeling zien van incidenten met een agressieve Mechelse herder. De eigenaar, een bekende van de politie, komt in beeld omdat zijn hond over de sloot springt, gromt naar een voorbijlopende hond en de hond in het oog bijt. De eigenaar doet aangifte bij de politie en zegt dat dit niet de eerste keer is, en dat de herder berucht is in de buurt vanwege zijn agressieve gedrag. De wijkagent spreekt de man erop aan, die ervoor moet zorgen dat de hond niet kan ontsnappen. In augustus vindt er weer een bijtincident plaats, dit keer vallen de verwondingen mee, de schrik bij de eigenaar is er niet minder om. In september volgt er een gesprek met een andere buurtbewoner. Hij is door de eigenaar van de herder bedreigd met de opmerking: ‘als je naar de politie gaat weet ik je te vinden’. In oktober dat jaar krijgt de eigenaar een muilkorven aanlijngebod voor zijn hond opgelegd en een last onder dwangsom van 1500 euro per geconstateerde overtreding. In november volgt er weer een incident waarbij de herder een andere hond bijt. Een maand later constateren stadswachten dat de hond weer is ontsnapt. Het wordt uit de bestudeerde mutaties niet duidelijk of de dwangsom is geëffectueerd“

Hondengevechten

De auteurs schijnen ook licht op de criminele onderwereld van hondengevechten. Dit is leerzaam maar beangstigend.

Wel goed om te herinneren is het feit dat “Hoewel niet iedere hoog-risico hond te typeren valt als een vechthond, zijn vechthonden wel te rekenen tot de categorie hoog-risico honden.” Er zijn inderdaad veel rassen op de lijst die absoluut niet regelmatig gebruikt worden in hondengevechten.

In Nederland?

Ja, ook in Nederland worden hondengevechten – die nauw verbonden zijn met criminele activiteiten – gegeven. Hondengevechten kunnen helaas zeer lucratief zijn.

De auteurs beweren dat deze problematiek geen hoge prioriteit heeft bij de overheid. Echter worden zelfs grootschalige (soms internationale kampioenschappen) gevechten op een heimelijke manier georganiseerd. Ze zijn alles behalve makkelijk te vinden voor de autoriteiten.

Hondengevechten en genetica

Afkomst van vechthonden

Het is in Nederland niet legaal om honden te fokken voor agressieve doeleinden. Dit stopt hondengevechten criminelen echter niet. De pups worden gewoon uit het buitenland gehaald (vaak uit Oost Europa, waar de wetgeving op dat gebied nalatiger is).

Dus een hond uit een ‘game’ en agressieve bloedlijn kan makkelijk gekocht worden, onder andere via Facebook groepen.

Tekenen van georganiseerde hondengevechten

• Georganiseerde hondengevechten vinden plaats in garages en andere afwisselende locaties, in afgelegen straatjes of in geïsoleerde gebouwen.
• De betrokken honden worden vaak gedoopt met illegale middelen zoals hormonen. Dus achtergelaten medicatie en spuitjes kunnen een teken zijn.
• Dierenartsen zien regelmatig dieren met verdachte verwondingen (vooral op het gezicht).
• Er worden ook dode dieren getroffen van wie de chip uitgesneden is [aantekening van OhMyDog hondenkenniscentrum: tijdens sommige periodes is dat bijna 1 per week in Rotterdam].
• De oren en staart van deze dieren worden vaak gecoupeerd (het vaakst zonder narcose). Dit kan dus ook een teken zijn [OhMyDog toevoeging: hoewel gecoupeerde dieren worden nog geïmporteerd zonder dat ze per se iets te maken hebben met hondengevechten]
• Een andere teken is de aanwezigheid van een bloederige vloerbedekking.
• Trainingsmateriaal zoals een loopbaan [OhMyDog toevoeging: of een hangende band of iets dergelijks] kan ook een teken zijn, volgens het rapport. Echter hoeft dit niet per se te betekenen dat er sprake is van illegale hondengevechten [OhMyDog toevoeging]. Er zijn talloze hobbyisten die op een onschuldige manier aan ‘bully’ sporten doen, zoals muurspringen, gewicht trekken, bandbijten of inderdaad loopbaan rennen.

Vechthonden in Nederland: conclusies

Toch blijven eigenaren die voor een HR-hond hebben gekozen puur voor hondengevechten een (kleine!) minderheid.

Welke concrete conclusie kan uit dit hoofdstuk worden getrokken? (Dit is de analyse van OhMyDog en niet de woorden van Bureau Beke)

1. Dat het wel mogelijk is om een verhoogde agressie te fokken.
2. Dat het onverstandig is om honden op Marktplaats te kopen
3. Dat we niet rechtstreeks kunnen concluderen dat iedere Staffordshire Bull Terriër of Pitbull prooivangagressie naar soortgenoten zal vertonen. Individuele honden vertonen veel variatie binnen een ras, ook op gebied van temperament. Om een hond te behandelen alsof hij de gemiddelde raseigenschappen zal hebben klopt niet. De vraag is: hoe veel ‘gewone’ Staffies en Bullies (dus, honden diens voorouders al generatieslang niet meer voor vechtdoeleinden zijn gefokt), zullen dit probleem hebben. En als wel, in hoeverre?

Hondenwelzijn

Voor dit deel werden interviews gehouden met experts die in asielen werken, of die betrokken zijn bij in beslag gehouden dieren. Officieren van Justitie werden ook geïnterviewd.

HR-honden in asielen

Gemiddeld vormen HR-honden 20-40% van de populatie van asielhonden (met veel lagere – of hogere – getallen mogelijk afhankelijk van de regio). Dit, gekoppeld aan het feit dat ze moeilijk te plaatsen zijn, maakt het probleem ernstiger (omdat ze langer in het asiel blijven). Doordat euthanasie niet makkelijk uitvoerbaar is (wegens ethische en PR-redenen) worden sommige HR-honden jarenlang opgesloten.

Het rapport voegt toe dat sommigen ook niet regelmatig uitgelaten kunnen worden in verband met hun risicoprofiel. Het is echter niet onze ervaring (als vrijwilligers in dierenasielen en collega’s van asielmedewerkers) dat dit vaak voorkomt. Dit omdat honden van de betrokken rassen juist wel zo sociaal in de realiteit blijken te zijn ten opzichte van mensen [OhMyDog].

Ook schrijft Bureau Beke dat de honden soms getest worden voor hun trainbaarheid/herplaatsbaarheid en dat de juiste kandidaten hertraind kunnen worden, maar in onze ervaring is dit ook een beetje overgesimplificeerd.

Formele gedragstesten zijn, in onze ervaring, een uitzondering. Er wordt wel het vaakst getraind met vrijwel alle honden, maar of de kwaliteit van de training meevalt is niet altijd vanzelfsprekend en hangt van het asiel af. Of het effectief kan zijn in een zwaar genetisch probleem is een andere vraag.

HR-honden: prikkelgevoelig en energiek

Honden uit de HR-lijst hebben vaak een bovenmatige prikkelgevoeligheid en bijzonder veel energie. Dit kan het welzijn aantasten in het alledaagse leven, waarin eigenaren moeilijk aan hun behoeftes kunnen voldoen.

Pups uit een game bloedlijn moeten ook vaak vroegtijdig uit elkaar (en weg van hun moeder) gehouden worden in verband met de agressie die ze van jongs af naar elkaar kunnen vertonen. Ook dit heeft enorme (negatieve) gevolgen voor de psychologische ontwikkeling van het dier, en hierdoor zijn toekomstige welzijn. Uit eigen ervaring [OhMyDog hondenkenniscentrum], moeten we hierbij wel toegeven dat dit misschien vaak binnen de wereld van hondengevechten voorkomt, maar dat zulke zware agressieverschijnselen niet vaak worden gezien in ‘gewone’ Staffies die op straat lopen.

Flatfok

Uit de populariteit van sommige rassen is het fenomeen ‘Flatfok’ ontstaan, waarin de honden puur voor de winst worden gefokt, onder zeer ongunstige omstandigheden. De nesten groeien bijvoorbeeld in een flatgebouw op, met veel kooien op elkaar waarin de pups niet genoeg ruimte hebben. Flatfok vindt vaak plaats onder zeer onhygiënische omstandigheden. Ook dit voegt toe aan de HR-problematiek.

Overige conclusie

HR-honden zijn populaire honden met een gebruiksaanwijzing. Ze zijn vatbaar voor een extreme vorm van agressie [OhMyDog opmerking: hierin wordt onvoldoende onderscheid gemaakt tussen diergerichte agressie en mensgerichte agressie. Hiervoor missen we nog een betrouwbare inschatting naar het percentage honden van deze rassen die wel vatbaar zijn voor deze vorm van agressie].

Een groot deel van het probleem ligt bij gebrek aan kennis en het bewust zijn van rasspecifieke eigenschappen binnen de volgende doelgroepen:

• Dierenartsen
• (Toekomstige) eigenaren
• Asiel medewerkers
• Rechterlijke macht
• Politie

Hun populariteit maakt ze hiernaast aantrekkelijk voor malafide hondenfokkers, wat het welzijns- en maatschappelijke probleem nog verder intensiveert. Hun gebruiksaanwijzing zorgt ervoor dat veel van hen langdurig (als niet levenslang) in een asiel belanden.

Door de zware gevolgen voor de slachtoffers van bijtincidenten, blijven de auteurs voorstanders van een lijst van hoog-risico rassen, die door gemeenten gebruikt kan worden om gerichte preventieve handvatten en maatregelen te ontwikkelen.

De auteurs verklaren zich ook tevreden over de huidige lijst [OhMyDog toevoeging: ondanks het feit dat het niet wetenschappelijk onderbouwd is; en dat er veel problemen mee zijn, zie hier]. Ze voegen er wel aan toe dat het als een dynamische lijst moet worden gezien, en dat het zich hoort aan te kunnen passen aan de laatste bevindingen.

De volgende punten worden als mogelijke oplossingen in het rapport benoemd:

• Preventief beleid door gemeenten (dus niet meer uitsluitend reactief);

• Centrale, nationale barrières tegen:

  • Malafide hondenfok en handel;

  • Hondengevechten; en

  • Handelaren in moeilijk te socialiseren pups [OhMyDog toevoeging: dus ook “straathonden” die massaal worden geïmporteerd uit Oost Europa].

 

• Een witte lijst van hondenfokkers en handelaren;

• Marktplaats verkoop via vergunning;

• Ingrijpen bij trainen in maatschappelijk onaanvaardbaar gedrag;

• Nauwere samenwerking tussen de verschillende handhavende partijen, de politie, de NVWA en de LID; en

 

• Een meer eenduidige toepassing van de wetgeving met minder ruimte voor interpretatie.