Geschreven door Laure-Anne Visele, 19 mei 2020. Foto bronvermelding onderaan.
Het was nog vroeg en de koffie had mijn hersenen nog niet helemaal bereikt. Ik probeerde mezelf helemaal wakker te krijgen terwijl ik voor de deur van mijn klant stond voor het eerste consult van de dag. Alles was op zich goed voorbereid: ik heb mijn veiligheidsvoorzorgen uitgelegd en de klant had het allemaal bevestigd. Ik had ook net een SMS gestuurd zo de hond niet helemaal overstuur zou raken door de deurbel.
De klant deed de deur open en, jahoor: “Hallo daar, grommende, uitvallende, blaffende hond. Een heel goede morgen.” Toen ze mijn verbaasde blik zag, zei de klant “We wouden toch dat je het met eigen ogen zag,” terwijl de hond nog even aan mijn been hing. Nou… Ik was in ieder geval goed wakker.
Het interessante is dat ik snap waarom mijn klant dit dacht. Ze verwachtten dat een gedragstherapeute het probleemgedrag zou willen zien. Eigenlijk werken we net zoals kinderpsychologen en we willen juist geen bui uitlokken.
Dit is waarom je hondengedragstherapeute het probleemgedrag niet altijd met eigen ogen wilt zien
Het ‘helpdesk effect’, ook soms ‘de duurste wandeling’ benoemd
Je hond kan wel iedere seconde van de dag uitvallen en grommen en lelijk doen en alsnog kan ik je garanderen dat, wanneer we samenlopen, hij het juist niet doet. Het is bijna magisch: een beetje hetzelfde als wanneer een helpdesk belt en je computer het dan perfect doet, en weer helemaal uit gaat zodra je de helpdesk niet meer aan de lijn hebt.
Je krijgt hetzelfde fenomeen wanneer je het probleemgedrag probeert uit te lokken: de hond voelt op de een of andere manier aan dat het een test is.
Daar zijn we dan, gezellig samen op pad tijdens de meest ongemakkelijke en duurste wandeling die je je kan bedenken.
Hondengedragstherapeuten bloeden ook
Om dit niet al te subtiel over te brengen: ook al ben ik hondengedragstherapeut doet het alsnog pijn als ik gebeten wordt. Ik heb geen bijzonder dikke huid omdat ik met honden werk. Ik heb ook geen toverstok om een aanval stop te zetten. Dus, als je me hier een keuze in geeft, kies ik er toch liever voor om niet gebeten te worden.
Mijn eerste contact met je hond is dan volkomen negatief
Als ik de hond nog een keer moet zien en hij, tijdens onze eerste ontmoeting, volledig in de stress schoot, zal hij ook niet happy-de-peppy zijn de volgende keer dat hij me ziet; dit terwijl de training juist streeft om je hond zich leren te… ontspannen.
Probleemgedrag = dierenleed
Als je hond sowieso zou grommen en uitvallen tijdens een wandeling, prima dan. Neem het vooral op zodat we goed beeldmateriaal hebben. Dit is ontzettend goede informatie voor me.
Ethisch gezien, ligt dat wel totaal anders als ik je zou aanmoedigen om per opzet de hond in de probleemsituatie te dwingen.
Probleemgedrag is, in 99% van de gevallen, niets anders dan de uitdrukking van het leed van je hond. Ik voel me niet helemaal comfortabel om je te vragen om je hond te laten lijden in de naam van goede informatie; in het bijzonder gezien het – door het helpdesk effect – heel snel kan escaleren naar: “Hij doet het normaal gesproken veel intenser. Ik trek hem wel dichter bij de trigger zo je het op de volle intensiteit kan zien.”
Gedragstherapeuten kunnen nieuw gedrag uitlokken
Als hondengedragstherapeute ben ik getraind om de hond met mijn lichaamstaal gerust te stellen, vooral tijdens situaties die de hond spannend vindt. Dit doe ik tegenwoordig onbewust. Het heeft een groot effect op de reactie van je hond waardoor:
- De hond juist geen agressie vertoont in een situatie waarin hij het normaliter zou doen; of
- Mijn bedarende lichaamstaal hem juist dapperder maakt in zijn agressie. En nu moet je iets zeggen wat je hoopte nooit te zeggen: “Hij heeft nooit eerder zo lelijk gedaan. Ik begrijp het niet. Gaat het?”
Kortom: het gedrag van je hond met een gedragstherapeut op bezoek is vaak helemaal niet representatief.
Gedragstherapeuten hebben geen ‘uit’ knop voor je hond
Stel: de hond is goed opgewonden (omdat de gedragstherapeute) het probleemgedrag per se wou zien. Wat nu? Ik heb helaas geen uit knop waardoor hij direct weer rustig wordt, nu we ons verder op ons gesprek moeten focussen (gedragstherapie sessies zijn adviesgesprekken, geen praktijksessies). Resultaat? Je besteedt de helft van het consult aan de hond rustig te houden, in plaats van je je op het advies te kunnen focussen. Dat kan snel een dure en frustrerende grap worden.
Omdat gedragstherapeuten tijd niet kunnen uitstrekken
Ik zou niets anders willen dan toevallig tegen het probleemgedrag van je hond aan te lopen zonder de boven genoemde problemen ook mee te krijgen. Hier zou ik ontzettend goede informatie uit kunnen halen.
Maar het neemt dan tijd weg van belangrijkere punten zoals het afnemen van een goed diagnostisch gesprek en het samen – frame-by-frame – doornemen van beeldmateriaal. Er komt nog meer tijdsdruk op ons af als we eerst op straat moeten lopen. Dat is geen optimaal gebruik van onze tijd samen.
Het is al uitdagend genoeg om al onze doelen te behalen binnen een betaalbare consult duur. Om hiernaast ook onbeperkt extra tijd te besteden aan live observatie is helaas niet altijd reëel.
Waar baseer ik mijn evaluatie dan wel op?
- Op een grondig diagnostisch gesprek: ik stel gerichte vragen waaruit de achterliggende patronen van het gedrag van je hond tot licht komen.
- Een aantal dagen voor we elkaar zien, vraag ik je ook om het probleemgedrag op film te vangen – met heel specifieke lichaamsdelen in beeld zo ik niets mis op gebied van lichaamstaal. We nemen dan deze video’s samen frame-door-frame door.
- Soms wil ik, als test voor het benodigde provocatie drempel, een veiligere en diervriendelijkere ‘proxy’ van het probleemgedrag uitlokken. Ik doe dat dan op een gecontroleerde manier.
Ik weet dat het verrassend kan zijn, maar ik moet het probleemgedrag echt niet met eigen ogen zien om je hond te helpen – vooral als dat gevaarlijk voor mij of voor een ander is (inclusief andere honden), als stressvol voor je hond is of storend voor het consult is. Je kan het vergelijken met een bezoek naar de arts. Hij moet je echt niet zien niezen om te weten dat je een verkoudheid hebt.
Hoe je een afspraak kan maken
Als je problemen ervaart met het gedrag van je hond en je het gevoel krijgt dat je een beetje alles wat er op het internet staat hebt gelezen, dan ben je toe aan wetenschappelijk verantwoord advies, waar je ook woont in Nederland:
Foto bronvermelding
Foto gemaakt door Jantik, van Flickr. Licentie: CC BY 2.0. Geen veranderingen gemaakt.